ศูนย์สนับสนุนและพัฒนาการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยรังสิต
ประสบการณ์การสอนจริยธรรมเป็นทีมอย่างไรให้สนุก
ผู้สอนเป็นอาจารย์พยาบาล ได้มาสอนจริยธรรม เพราะ อาจารย์ท่านเดิมลาออก เลยต้องหาผู้ร่วมก่อการดี แบ่งกันสอนคนละ sec ในปีแรกของการสอน ในปีการศึกษา 2562 ผู้สอนได้ร่วมกันวางแผน ออกแบบการสอน กิจกรรมการเรียนรู้ และออกข้อสอบ ซึ่งเนื้อหาของจริยธรรมทางการพยาบาลค่อนข้างเป็นนามธรรม และยากต่อการทำความเข้าใจสำหรับนักศึกษาชั้นปีที่ 2 ซึ่งยังไม่เคยมีประสบการณ์การฝึกประสบการณ์วิชาชีพมาก่อน ส่วนตัวผู้สอนรู้สึกว่าเนื้อหาที่สอนค่อนข้างยาก
จึงนำปัญหามาปรับปรับปรุงเทคนิคการสอน ในปีการศึกษา 2563 โดยตั้งคำถามหลักว่า เนื้อหาแต่ละบทควรนำเข้าสู่บทเรียนอย่างไรเพื่อกระตุ้นความสนใจของนักศึกษา (เข้าถึง) กิจกรรมแบบไหนที่จะทำให้นักศึกษา “เข้าใจ” หลักจริยธรรมทางการพยาบาล เช่น การเคารพเอกสิทธิ์ การทำประโยชน์ การไม่ทำอันตราย ความยุติธรรม ความซื่อสัตย์ และ การบอกความจริง ตลอดจน ทฤษฎีจริยศาสตร์ เป็นต้น และสามารถ “นำไปใช้” ในการปฏิบัติการพยาบาลได้ ใช้กิจกรรมนำ ก่อนเข้าสูู่หลักการ เนื้อหา วิเคราะห์สถานการณ์ในชีวิต ประจำวัน เรื่องเล่าจากหอผู้ป่วย ให้นศ.ประเมิน การให้คุณค่า สะท้อนจากกิจกรรม 108 มงคล พระบรมราโชวาทของในหลวงรัชกาลที่ 9 ผลลัพธ์ที่ได้จากการสอนเป็นทีม ดีขึ้นมาก ผู้สอนรู้สึกสนุก ผู้เรียนก็เรียนเข้าใจ
อาจารย์ท่านใด จะมีข้อมูลแลกเปลี่ยนการสอน จริยธรรมให้สนุก บ้างไหมคะ
จริยธรรมสอนยากจริงค่ะ ต้องมีการวางแผนที่ดี และมีประสบการณ์ จึงจะสอนได้สนุก นศ เข้าใจ
การสอนจริยธรรมทางการพยาบาลจากเรื่องที่เป็นนามธรรม ยากที่จะเข้าใจสำหรับนักศึกษาพยาบาล จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องปรับกระบวนการเรียนการสอนให้เป็นรูปธรรม และง่ายต่อการเข้าใจ และสนุกต่อการเรียนได้
การออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอน เป็นสิ่งสำคัญมากต่อการเรียนจริยธรรม เช่น ยกตัวอย่างจากสถานการณ์จริง จากข่าวทางสื่อสังคมออนไลน์ และเชื่อมโยงกับเนื้อหา สาระ และหลักจริยธรรม มีภาพจากคลิปวีดิโอที่เกี่ยวข้อง จะช่วยดึงความสนใจของนักศึกษาในยุุคIT การใช้กิจกรรมที่เป็นเกมส์ สอดแทรกระหว่างการเรียน จะเพิ่มความสนุก อาจารย์ควรสรุปบทเรียน และสาระที่ได้จากกิจกรรม และการประเมินผลการเรียนรู้ ด้วยแบบทดสอบที่สะท้อนผลคะแนนทันทีหลังการตอบ จะช่วยให้นักศึกษาเห็นพัฒนาการเรียนรู้ได้ดี
สิ่งที่ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้นี้ น่าจะทำให้การสอนจริยธรรมทำให้ผู้เรียนได้ทั้งความรู้และมีความสุขในการเรียน สามารถนำไปใช้ในการปฏิบัติการพยาบาลได้จริง
เนื่องจากเป็นวิชาที่มีเนื้อหา เป็นนามธรรม จับต้องไม่ได้ด้วยมือ และมองไม่เห็นด้วยตา แต่สามารถรับรู้ได้ด้วยใจ ดังนั้นในการถ่ายทอดบทเรียน จึงจำเป็นอย่างมาก ที่ผู้สอนต้องใส่ทั้งหัวและใจเข้าไปในชั้นเรียน ขอชื่นชมและเป็นกำลังใจ และเชื่อว่าผลลัพธ์คือ บัณฑิตพยาบาล ต้องออกมาดีแน่นอน
เท่าที่ได้สัมผัส ในเรื่องของจริยธรรม เป็นเรื่องที่จับต้องได้ยากและต้องใช้การทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะการที่จะช่วยให้นักศึกษาได้เข้าใจและสามารถนำไปใช้ได้จริง ดังนั้นการที่จะช่วยให้เกิดความสนุกในการเรียนรู้และไม่น่าเบื่อ เวลาเรียน อาจารย์คงต้องเอาเรื่องใกล้ๆตัวนักศึกษาขึ้นมาเป็นตัวอย่างประกอบการสอน อาจเป็นสถานการณ์ที่พบเจอบนหอผู้ป่วย หรืออาจจัดเป็นrole play ตามสถานการณ์สมมุติ. แล้วให้นักศึกษาลองวิเคราะห์ ดูว่าเราจะนำเอาหลักจริยธรรม ที่ได้เรียนมาใช้อย่างไร แล้วอาจารย์ผู้สอนค่อยสรุปประเด็นในตอนท้าย ซึ่งนักศึกษาควรต้องมีส่วนร่วมในการdiscuss ด้วย
จริยธรรมเป็นนามธรรมเข้าใจยาก ผู้สอนจะต้องสอนอย่างไรให้นักศึกษาเข้าใจได้ง่ายขึ้น การยกตัวอย่างเปรียบเทียบและอธิบายโดยอิงหลักจริยธรรม โดยเฉพาะตัวอย่างในชีวิตประจำวัน จากข่าวในโทรทัศน์ internet การ์ตูน และเหตุการณ์ในชีวิตประจำวันที่นักศึกษาพบเห็น และเชื่อมโยงให้เห็นภาพจะทำให้นักศึกษาเข้าใจ และมองเหตุการณ์ที่พบและคิดถึงในแง่ของจริยธรรมด้วย จะทำให้นักศึกษาเข้าใจและจริยธรรมซึมลึกเข้าไปสู่ความคิดและการกระทำของนักศึกษา หลักการสอนที่อาจารย์ใช้น่าจะทำให้นักศึกษาตื่นตัวในด้านจริยธรรมและปลุกจิตสำนึกการปฏิบัติของนักศึกษาที่อิงจริยธรรมได้ดีขึ้น
เนื่องจากเป็นอาจารย์ใหม่ จึงยังไม่มีประสบการณ์การจัดการเรียนการสอนมาก่อน และเนื้อหาจริยธรรมทางการพยาบาลมีความเป็นนามธรรมค่อนข้างมาก ทั้งนี้ต้องขอขอบพระคุณอาจารย์อาวุโสเป็นอย่างยิ่งที่ได้ถอดประสบการณ์การจัดการเรียนการสอนในเนื้อหาดังกล่าว มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำให้ได้เรียนรู้ถึงวิธีการ ทักษะการสอนอย่างมืออาชีพ นับเป็นประโยชน์ต่อการนำไปประยุกต์ใช้ของอาจารย์น้องใหม่ต่อไปค่ะ
เนื่องจากจริยธรรมเป็นนามธรรม แต่อยู่ในวิถีชีวิตประจำวันของบุคคล การสอนที่อาจารย์ได้ออกแบบให้นักศึกษา “เข้าถึง” และ “เข้าใจ” เนื้อหาสาระสำคัญเป็นเบื้องต้นสำหรับนักศึกษาชั้นปีที่ 2 น่าจะเป็นพื้นฐานสำหรับ “การประยุกต์ใช้” เมื่อนักศึกษาขึ้นฝึกปฏิบัติการพยาบาลพื้นฐาน ซึ่งเป็นวิชาแรกที่นักศึกษาไดดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาล นอกจากนี้ การเป็นตัวแบบของอาจารย์พยาบาล และการทำ Ethical conference จะพัฒนานักศึกษาด้านจริยธรรมอย่างต่อเนื่อง จนได้ “พยาบาลที่ดี” ตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตร
ขอชื่นชมอาจารย์ที่ริเริ่มจัดการความรู้ในเรื่องนี้นะคะ
เนื่องจากจริยธรรมเป็นนามธรรม แต่อยู่ในวิถีชีวิตประจำวันของบุคคล การสอนที่อาจารย์ได้ออกแบบให้นักศึกษา “เข้าถึง” และ “เข้าใจ” เนื้อหาสาระสำคัญเป็นเบื้องต้นสำหรับนักศึกษาชั้นปีที่ 2 น่าจะเป็นพื้นฐานสำหรับ “การประยุกต์ใช้” เมื่อนักศึกษาขึ้นฝึกปฏิบัติการพยาบาลพื้นฐาน ซึ่งเป็นวิชาแรกที่นักศึกษาได้ดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาล นอกจากนี้ การเป็นตัวแบบของอาจารย์พยาบาล และการทำ Ethical conference จะพัฒนานักศึกษาด้านจริยธรรมอย่างต่อเนื่อง จนได้ “พยาบาลที่ดี” ตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตร
ขอชื่นชมอาจารย์ที่ริเริ่มจัดการความรู้ในเรื่องนี้นะคะ
เข้าสู่ระบบด้วย username และ password เดียวกับระบบ Intranet